مروری بر ظرفیت خطوط لوله انتقال نفت خام حوزه خلیج‌فارس

چکیده

در بررسی حوزه‌های مهم عرضه و تقاضای نفت خام مشاهده می‌شود که موقعیت جغرافیایی کشورهای مهم تولید و عرضه‌کننده با موقعیت جغرافیایی کشورهای عمده مصرف‌کننده انطباق ندارد. طبیعی است که در چنین شرایطی مسئله حمل‌و‌نقل نفت خام از تولیدکننده به مصرف‌کننده اهمیت بالایی پیدا می‌کند. نفت خام تولیدی باید از دریاها و اقیانوس‌ها و گذرگاه‌ها و تنگه‌های مختلف و یا از کیلومترها خط لوله عبور کند تا در منطقه‌ای دیگر در اختیار مصرف‌کننده قرار گیرد. روزانه بیش از ٤٢ میلیون بشکه نفت خام و معادل ٥٣ درصد از کل نفت تولید شده در جهان از پنج تنگه حیاتی عبور داده می‌شود که سه مورد از آنها حدود ٤٦ درصد از کل عرضه جهانی نفت خام را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان، تنگه هرمز با انتقال ١٧ میلیون بشکه در روز بیش از  ٢٠ درصد از ترانزیت کل نفت خام جهان را در اختیار دارد و به همین دلیل نخستین و مهم‌ترین نقش را در نقل و انتقالات نفتی ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت این تنگه در معادلات سیاسی و اقتصادی بین‌المللی، در این گزارش به بررسی ظرفیت‌های جایگزین تنگه هرمز در قالب خطوط لوله انتقال نفت خام از منطقه خلیج فارس پرداخته شده است.